“De basis voor een weerbare toekomst van het Friese landschap is een duurzaam en robuust watersysteem dat de landschappelijke verschillen vergroot en benadrukt”. Aldus Peter de Ruyter in zijn lezing over zijn boek “Vloeibaar landschap” vrijdagavond 15 april op werkplaats Waddewyn in Pingjum. Interviewer Martin Simek vroeg de volle zaal om de 3 grootste ergernissen in het Friese landschap, het antwoord was: 1. de verdwijnende grutto. 2. toenemende aantal bedrijven terreinen. 3. windturbines. Het traditionele open landschap wordt steeds meer aangetast en de diversiteit neemt af. Dit wordt vooral waargenomen door buitenstaanders.
De drie verschillende landschappen in Fryslân gaan dus steeds meer op elkaar lijken.
Het veenlandschap klinkt steeds sterker in door ontwatering. Overal zie je hetzelfde eentonige grasland en zware landbouwmachines functioneren alleen op droge grond.
Op de klei aan de Waddenkust is het grootste probleem verzilting. Door verlaging van de bodem in het midden van de provincie stopt de stroom van zoet grondwater richting kust. Door verhoging van de zeespiegel als gevolg van klimaatverandering wordt de druk van zout kwelwater groter. Dit geeft steeds grotere problemen bij de pootaardappel teelt. Zand blijft over als het veen verdwijnt. Het is erg onvruchtbaar en vraagt om veel kunstmest.
Door de toenemende schaarste aan zoet water moeten vrijwel alle gebieden aan het infuus via inlaat uit het IJsselmeer. De Ruyter is daarom voorstander van het bergen van overtollig hemelwater in het landschap door het uitslaan van water via gemalen te verminderen. In de zaal was men sceptisch over de mogelijkheden van snelle verandering bij boeren en overheden in het toepassen van de Ruyter’s plannen. Aan de andere kant vindt men dat er meer urgentie moet zijn in de vernatting van veen om uitstoot van methaan te verminderen.
Peter de Ruyter eindigde zijn lezing met de wens dat de Friese landschappen hun eigen verhaal mogen behouden en niet zullen verdwijnen door onverschilligheid. Want dan zou de Friese zegswijze: ”Het is niks, het wordt niks en het zal nooit wat worden ook”, nog waarheid worden. Martin Simek vroeg toen Peter de Ruyter uit over zijn jongensdroom over meer schoonheid in het landschap. Dit naar aanleiding van een vroege kindertekening, die Peter liet zien. En schoonheid….dáár is Simek pas écht gevoelig voor.
Eigenlijk zou hoogleraar en filosoof René ten Bos deze avond bij ons spreken over zijn boek ‘Water’. Omdat hij op de shortlist was geplaatst voor het beste filosofieboek van het jaar, vroeg hij ons dit bezoek aan Pingjum te mogen verzetten. Inmiddels weten we dat hij inderdaad als winnaar uit de bus is gekomen. We feliciteren hem van harte en hopen hem komend seizoen alsnog in Pingjum te mogen ontvangen.
